Rada Dialogu Społecznego

Rada Dialogu Społecznego (RDS) została powołana przez Prezydenta RP w dniu 22 października 2015 r., na mocy Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1240). Instytucja ta stanowi forum dialogu trójstronnego w Polsce i współpracy strony pracowników, strony pracodawców oraz strony rządowej, funkcjonujące na poziomie centralnym.

W dniu 19 lipca 2018 r. Prezydent RP - Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Spolecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, która weszła w życie 31 sierpnia 2018 r.

Ustawa z dnia 15 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 1464).

RDS zastąpiła działającą od 1994 r. Trójstronną Komisję do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

Rada Dialogu Społecznego stanowi nowe otwarcie w relacjach rząd – pracodawcy – pracownicy. Ma inne uprawnienia niż Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych i cele do osiągnięcia.

Cele Rady Dialogu Społecznego:

• zapewnienie warunków do rozwoju społeczno-gospodarczego oraz zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki i spójności społecznej;
• realizacja zasady partycypacji i solidarności społecznej w zakresie stosunków zatrudnienia;
• działanie na rzecz poprawy jakości formułowania i wdrażania polityk oraz strategii społeczno-gospodarczych, a także budowania wokół nich społecznego porozumienia poprzez prowadzenie przejrzystego, merytorycznego i regularnego dialogu organizacji pracowników i pracodawców oraz strony rządowej;
• wspieranie prowadzenia dialogu społecznego na wszystkich szczeblach jednostek samorządu terytorialnego.

Kompetencje

Ustawa przewiduje dwupoziomowe kompetencje Rady Dialogu Społecznego, co znajduje odbicie w uprawnieniach zastrzeżonych dla dialogu autonomicznego dwóch stron - pracodawców i pracowników, oraz dla dialogu trójstronnego z udziałem trzech partnerów – pracodawców - pracowników - rządu, a więc całej Rady.

Strona pracodawców i strona pracowników zasiadająca w Radzie Dialogu Społecznego ma prawo:

• wyrazić opinię do przygotowanych przez Radę Ministrów oraz jej członków  Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, projektów założeń projektów ustaw, projektów aktów prawnych, projektów strategii, projektów programów oraz projektów innych dokumentów rządowych dotyczących planowanych działań Rady Ministrów pozostających we właściwości Rady,
• przygotować i przekazać do właściwego ministra, w celu przedłożenia Radzie Ministrów, wspólnie uzgodnione projekty założeń projektów ustaw i projekty aktów prawnych,
• wnioskować o przeprowadzenie wysłuchania publicznego do podmiotu odpowiedzialnego za opracowanie projektu aktu normatywnego dotyczącego spraw objętych zakresem właściwości Rady,
• wystąpić ze wspólnym zapytaniem do właściwego ministra w zakresie spraw należących do właściwości Rady,
• wystąpić ze wspólnym wnioskiem o wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego dotyczącego spraw objętych zakresem właściwości Rady,
• podjąć uchwałę o wystąpieniu przez Przewodniczącego Rady do Sądu Najwyższego z wnioskiem o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, jeżeli w orzecznictwie Sądu Najwyższego lub sądów powszechnych ujawniły się rozbieżności w wykładni prawa,
• podjąć uchwałę o wystapieniu przez Przewodniczącego Rady do Sejmu i Senatu z wnioskiem o umozliwienie przedstawienia Sejmowi lub Senatowi informacji dotyczącej spraw o istotnym znaczeniu w zakresie właściwości Rady,
• podjąć uchwałę o wystąpieniu przez Przewodnioczącego Rady do ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wnioskiem o wydanie interpretacji ogólnej, w przypadku niejednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego w określonych decyzjach, postanowieniach oraz interpretacjach indywidualnych, wydanych przez organy podatkowe w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszłych oraz w takich samych stanach prawnych, w szczególności gdy wydanie interpretacji ogólnej służy realizacji celów Rady pozostajacych w jej właściwości.

Rada Dialogu Społecznego ma prawo:

• każdego roku określać program swojego działania uwzględniając aktualną sytuację społeczno-gospodarczą,
• rozpatrywać wnioski Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego (WRDS), o ile będą dotyczyć spraw objętych jej właściwością,
• brać czynny udział w przygotowaniu projektu budżetu państwa na rok następny,
• uzgadniać projekt ustawy budżetowej.

Zadania

Do zadań Rady Dialogu Społecznego należy  w szczególności:

• wyrażanie opinii i zajmowanie stanowisk,
• opiniowanie projektów założeń projektów ustaw oraz projektów aktów prawnych,
• opiniowanie Wieloletniego Planu Finansowego Państwa, projektów strategii, projektów programów oraz projektów innych dokumentów rządowych dotyczących planowanych działań Rady Ministrów, przygotowywanych przez Radę Ministrów oraz jej członków,
• inicjowanie na zasadach określonych Ustawą z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego procesu legislacyjnego.

Ponadto

Realizacja zadań określonych w pięciu ustawach:

• ustawa z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U.2011.79.431 j.t..); − uzgadnianie wysokości średniorocznych wskaźników wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej na rok następny.
• ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2002 r. Nr 200, poz. 1679 z późn. zm.); − uzgadnianie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok następny.
• ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U.2015.163 j.t..); − Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przedkłada corocznie Radzie Dialogu Społecznego informację o wysokości minimum egzystencji ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, − jeśli w danym roku kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej i kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie będzie równa lub niższa niż minimum egzystencji RDS może wystąpić do Rady Ministrów z wnioskiem o zweryfikowanie kryteriów dochodowych − kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. W roku, w którym przeprowadza się weryfikację kryteriów dochodowych Rada Dialogu Społecznego po przekazaniu przez Radę Ministrów propozycji kwot kryteriów dochodowych oraz innych informacji wskazanych w ustawie uzgadnia kryteria dochodowe.
• ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2015.748 j.t.); − uzgadnianie zwiększenia wskaźnika waloryzacji emerytur i rent na rok następny.
• ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 228, poz. 2255, z późn. zm.); − uzgadnianie wysokości kwot zasiłków rodzinnych oraz wysokości świadczeń rodzinnych.

Prace ustawowe Rady Dialogu Społecznego odbywają się według ściśle określonych harmonogramów dla poszczególnych aktów prawnych i są prowadzone w trybie konsultacji bądź negocjacji.

Skład

Członkami statutowymi Rady Dialogu Społecznego są przedstawiciele: rządu, reprezentatywnych organizacji związkowych oraz reprezentatywnych organizacji pracodawców.

Reprezentatywne organizacje związkowe:

• NSZZ „Solidarność”,
• Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
• Forum Związków Zawodowych.

Reprezentatywne organizacje pracodawców:

• Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej,
• Konfederacja „Lewiatan”,
• Związek Rzemiosła Polskiego,
• Związek Pracodawców Business Centre Club,
• Związek Przedsiębiorców i Pracodawców.

Przedstawiciele Rady Ministrów, wskazani przez Prezesa Rady Ministrów:

• Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej - Elżbieta Rafalska,
• Minister Finansów - Teresa Czerwińska,
• Minister Infrastruktury - Andrzej Adamczyk,
• Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji - Joachim Brudziński,
• Minister Zdrowia - Łukasz Szumowski,
• Minister Edukacji Narodowej - Anna Zalewska,
• Minister  Inwestycji i Rozwoju - Jerzy Kwieciński,
• Minister Energii - Krzysztof Tchórzewski.

Przedstawiciele strony rządowej, wskazani przez Prezesa Rady Ministrów:

• Stanisław Szwed - Sekretarz Stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej odpowiedzialny za dialog społeczny
• Tomasz Robaczyński - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów odpowiedzialny za budżet.

Z głosem doradczym przedstawiciele:

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
• Prezesa Narodowego Banku Polskiego,
• Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
• Głównego Inspektora Pracy.

Skład osobowy Rady Dialogu Społecznego - dane ze strony RDS

Przewodniczący Rady:

Na czele Rady stoi przewodniczący, który reprezentuje Radę w kontaktach zewnętrznych i przewodniczy jej posiedzeniom.

Przewodniczącym Rady jest naprzemiennie przedstawiciel strony pracowników, strony pracodawców lub strony rządowej. Jego kadencja trwa 1 rok.

Do jego obowiązków należy również przedstawianie corocznie Sejmowi RP i Senatowi RP sprawozdania z działalności Rady w roku poprzednim oraz informacji o działalności Rady za okres swojej kadencji.

Prezydium Rady:

Pracami Rady kieruje Prezydium, składające się z Przewodniczącego i wiceprzewodniczących, do którego zadań należy m.in. koordynacja prac Rady, rozpatrywanie spraw przez nią przekazanych oraz przekazywanie spraw o zasiegu wojewódzkim właściwemu WRDS-wi. 

W skład Prezydium wchodzą:

• Dorota Gardias - Przewodnicząca Rady Dialogu Społecznego - Przewodnicząca Forum Związków Zawodowych
• Elżbieta Rafalska - Wiceprzewodnicząca Rady Dialogu Społecznego - Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
• Henryka Bochniarz - Wiceprzewodnicząca Rady Dialogu Społecznego - Prezydent Konfederacji Lewiatan
• Andrzej Malinowski- Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego - Prezydent Pracodawców RP
• Jan Gogolewski - Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego - Prezes Związku Rzemiosła Polskiego
• Wojciech Warski- Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego - Przewodniczący Konwentu Business Centre Club
• Cezary Kaźmierczak - Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego - Prezes Związku Przedsiebiorców i Pracodawców
• Piotr Duda - Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego, Przewodniczący Komisji Krajowej  NSZZ "Solidarność"
• Jan Guz- Wiceprzewodniczący Rady Dialogu Społecznego - Przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych

Przedstawiciele każdej z organizacji wchodzących w skład Rady i Prezes Rady Ministrów wskazują po jednym wiceprzewodniczącym, przy czym nie wskazuje wiceprzewodniczącego organizacja lub strona rządowa, której przedstawiciel jest Przewodniczącym Rady.

Biuro Rady Dialogu Społecznego

Biuro Rady Dialogu Społecznego jest wydzieloną komórką organizacyjną państwowej jednostki budżetowej podległej ministrowi do spraw pracy - Centrum Partnerstwa Społecznego „Dialog” im. Andrzeja Bączkowskiego.

Biuro RDS zapewnia obsługę techniczną, organizacyjną i kancelaryjno-biurową oraz ekspercką Rady. Będzie też przygotowywało projekt sprawozdania z działalności Rady za rok poprzedni.

Pracą Biura kieruje dyrektor podlegający przewodniczącemu Rady, który jest powoływany przez ministra właściwego do spraw pracy, na wniosek Rady.

Dyrektor zobowiązany jest do koordynacji prac Biura w zakresie wskazanym w uchwalonym przez Radę regulaminie. Do zakresu ustawowych obowiązków należy przygotowanie projektu planu finansowego Biur RDS na rok następny oraz każdego roku w terminie przewidzianym ustawą o RDS terminie przedstawienie Radzie sprawozdania z wykonania planu za rok poprzedni.

Wojewódzkie Rady Dialogu Społecznego

Wojewódzkie Rady Dialogu Społecznego są regionalnymi instytucjami dialogu społecznego w Polsce. Na mocy Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2015 r., poz. 1240 z późn. zm.), zastąpiły one działające dotychczas Wojewódzkie Komisje Dialogu Społecznego (WRDS). Tworzenie oraz zapewnienie funkcjonowania WRDS jest zadaniem z zakresu administracji rządowej, zleconym marszałkowi województwa. Tak więc o utworzeniu WRDS postanawia Marszałek Województwa na wniosek co najmniej jednej z organizacji pracodawców, oraz co najmniej jednej organizacji pracowników.

Skład Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego:

• marszałek województwa;
• przedstawiciele reprezentatywnych organizacji związkowych;
• przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracodawców;
• wojewoda.

Kompetencje Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego:

• zajmowanie stanowisk i wyrażanie opinii w sprawach objętych zakresem zadań związków zawodowych lub organizacji pracodawców będących w kompetencji administracji rządowej i samorządowej z terenu województwa;
• opiniowanie projektów strategii rozwoju województwa i innych programów w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych i organizacji pracodawców oraz przygotowywanie sprawozdań z realizacji tych zadań;
• rozpatrywanie spraw o zasięgu wojewódzkim, które zostały przekazane przez Radę Dialogu Społecznego;
• przekazywanie Radzie Dialogu Społecznego oraz organom administracji publicznej rekomendowanych rozwiązań i propozycji zmian prawnych;
• rozpatrywanie spraw społecznych lub gospodarczych powodujących konflikty między pracodawcami a pracownikami, jeżeli zostaną one uznane za istotne dla zachowania pokoju społecznego.